Πώς το ... “μαζί τον μεταδώσαμε” θα γίνει... “από τώρα θα λογαριαστούμε”

Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, πανευρωπαϊκώς αλλά και παγκοσμίως τους τελευταίους δύο μήνες είναι πραγματικά ανεπανάληπτο. Ένας μεταδοτικός ιός, ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 που προκαλεί τη νόσο COVID-19, έχει σπείρει τον φόβο και τον πανικό σε όλο τον πλανήτη, ξεκινώντας από την Κίνα και έχει πια καταστεί επισήμως Πανδημία. Για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία, τόσες πολλές χώρες έχουν μπλοκάρει τόσους τομείς της κοινωνικής μας ζωής: σχολεία, πανεπιστήμια, τα περισσότερα μαγαζιά κι επιχειρήσεις, κάθε είδους μαζικές εκδηλώσεις, αθλητικές δραστηριότητες, μέχρι κι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο μετατέθηκαν για το 2021. Επιπλέον, νέες πρακτικές έχουν ξεκινήσει ή επεκταθεί: τηλεργασία/smart-working, εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.ά που γεννούν όμως, παρά τα όποια θετικά τους, και πολλούς προβληματισμούς, ταξικά προσδιορισμένους.

Τα ιατρικά στατιστικά είναι γνωστά, οι θάνατοι αυξανόμενοι όπως αυξανόμενα είναι και τα μέτρα «κοινωνικής απόστασης» που έχουν επιβληθεί και καλούμαστε να τηρήσουμε. Ναι μεν «μένουμε σπίτι» γιατί είμαστε κοινωνικά υπεύθυνοι/ες, αλλά οι κυβερνητικές απαγορεύσεις και η συστηματική προπαγάνδα των καθεστωτικών ΜΜΕ μετατοπίζουν την ουσία του ζητήματος από την κρατική στην ατομική ευθύνη.

Παράλληλα, αρνητικός υπήρξε και ο ρόλος της επίσημης εκκλησίας, που καλώντας αρχικά τους πιστούς να πάνε στην εκκλησία και να κοινωνήσουν, λειτούργησε ανορθόδοξα και συνετέλεσε ανορθολογικά στην πιθανή διασπορά της πανδημίας. Ο φόβος της δεν είναι για την απώλεια ανθρώπινων ζωών αλλά του «κέρδους» της. Θεωρούμε ότι ήρθε, έστω και με αυτή τη θλιβερή αφορμή, η ώρα για τον πλήρη διαχωρισμό της από το κράτος.

Για να δέσει το γλυκό, η απαιτούμενη διακρατική και εν τέλει παγκόσμια «αλληλεγγύη» περιορίζεται μόνο στην επιστημονική κοινότητα ενώ τα μεγάλα καπιταλιστικά κράτη και μορφώματα, όπως η Ε.Ε. αποδεικνύονται ανεπαρκέστατα (βλ. συνδρομή στην πληττόμενες χώρες, «κορονο-ομόλογα» κ.ά.), ενδιαφερόμενα μόνο για τους οικονομικούς δείκτες και την αποφυγή μιας νέας υφεσιακής κρίσης και αδιαφορώντας επί της ουσίας για την προστασία των λαών.

Μέσα σε αυτό το πρωτόγνωρο πλαίσιο, εμείς, ως Κ.Π.Κ.Β., δεν σκοπεύουμε να νοσήσουμε από την πανδημία σιωπής και αδράνειας. Οι αξίες της ταξικής αλληλεγγύης, της κοινωνικής υπευθυνότητας και του αλληλοσεβασμού είναι απαραίτητες για να εμπνεύσουν τη διάθεση συνεργασίας που χρειαζόμαστε για να ξεπεράσουμε μαζί απειλές τέτοιου μεγέθους.

Θα συνεχίσουμε λοιπόν με νέες μορφές τις δράσεις και τον αγώνα μας για να λογαριαστούμε όχι μόνο μετά αλλά από τώρα, με όλα όσα αναφέραμε παραπάνω και για να διεκδικήσουμε τα εξής:

Δημόσια Υγεία

Αυτό που γίνεται όλο και πιο φανερό είναι, εκτός από το να προφυλάξουμε την υγεία τη δική μας και των ευπαθών ομάδων, ότι χρειαζόμαστε ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, του οποίου η σημασία αναδεικνύεται μέγιστη.

Τι πρέπει να γίνει άμεσα;

• Να ληφθούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας όλου του υγειονομικού προσωπικού. Να εξασφαλιστεί η προμήθεια όλων των δημόσιων μονάδων υγείας σε φάρμακα, υγειονομικό υλικό, ειδή υγιεινής και προστασίας.
• Να διενεργηθεί δωρεάν το Τεστ για τον κορονοϊό σε πολύ μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού, προκειμένου να γίνεται ορθότερη καταγραφή των κρουσμάτων και με βάση αυτό να έχουμε ασφαλέστερη αντιμετώπιση της πανδημίας, που δεν θα συνεπάγεται υποχρεωτικά και ολική απαγόρευση κυκλοφορίας.
• Να επιταχθούν όσες ιδιωτικές δομές υγείας χρειάζονται για την επαρκή αντιμετώπιση της πανδημίας χωρίς αποζημίωση και να αναλάβει το κράτος τα λειτουργικά τους έξοδα.
• Άμεση πρόσληψη μονίμου προσωπικού, όλων των κλαδών και ειδικοτήτων, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, προκειμένου να στελεχωθούν πλήρως όλα τα δημόσια Κέντρα Υγείας, νοσοκομεία, εργαστήρια και το Ε.Κ.Α.Β..
• Να ανοίξουν όλες οι κλειστές Μ.Ε.Θ. και οι ανενεργές δομές υγείας.
• Να μονιμοποιηθεί τώρα όλο το υγειονομικό προσωπικό που εργάζεται με ελαστικές σχέσεις εργασίας, επικουρικοί, ορισμένου χρόνου κ.λπ.
• Να λειτουργήσουν άμεσα και σε 24ωρη βάση όλες οι μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων.
• Τα απαιτούμενα υλικά προφύλαξης (μάσκες, γάντια, σαπούνια, αλκοολούχα αντισηπτικά κλπ) να διατεθούν από το κράτος δωρεάν στον πληθυσμό και ιδιαιτέρα σε όλους τους χώρους που υπάρχει συγχρωτισμός.
• Να παρασχεθεί  ψυχολογική υποστήριξη που είναι ζωτικής σημασίας για τους εργαζόμενους και τους ανέργους αλλά και για κάθε άνθρωπο που το έχει ανάγκη (π.χ. παιδιά, θύματα ενδοοικογενειακής βίας) στην παρούσα δύσκολη συνθήκη.
• Να ενισχύσουν οι Δήμοι τις κοινωνικές δομές με προσλήψεις του απαραιτήτου προσωπικού, ενισχύοντας και το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι, κ.λπ., εξασφαλίζοντας την ιατρική παρακολούθηση, την επαρκή υγιεινή και διατροφή στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (τοξικοεξαρτημένοι, αάστεγοι κ.ά.)
• Να διασφαλιστεί η ιατρική παρακολούθηση, η επαρκής υγιεινή και διατροφή σε προνοιακά ιδρύματα και τις στρατιωτικές μονάδες. τα κέντρα κράτησης προσφύγων και μεταναστών.
• Τέλος, να ληφθούν άμεσα μέτρα για την προστασία της υγείας όλων των προσφύγων και μεταναστών με κλείσιμο-κατάργηση των στρατοπέδων, στέγασή τους σε κατοικίες με συνθήκες υγιεινής διαβίωσης, ελεύθερη μετακίνησή τους όπου επιθυμούν, ισότιμη πρόσβαση στις μονάδες περίθαλψης.

 Εργασιακά και Οικονομικά Ζητήματα

Ως προς τα πολύ σημαντικά εργασιακά ζητήματα που ανακύπτουν από την υγειονομική κρίση και που συνδέονται άμεσα με την ίδια την επιβίωση πολλών χιλιάδων νοικοκυριών, θεωρούμε πως είναι επείγον:

• Να αντισταθούμε στην εργοδοτική και κυβερνητική επίθεση που εκμεταλλεύονται την πανδημία για να επιτεθούν στους εργαζόμενους.
• Να μην υπάρξει καμία μείωση μισθού ή αύξηση ωραρίου.
• Να μη νομιμοποιηθεί καμία από τις πολλές δεκάδες απολύσεις εν μέσω της πανδημίας και να προστατευτούν ουσιαστικά και έμπρακτα όλες οι θέσεις εργασίας.
• Να παταχθεί η αισχροκέρδεια και να μειωθούν οι τιμές στα είδη πρώτης ανάγκης και τα φάρμακα.
• Να μην γίνει καμία παραχώρηση στο ιδιωτικό κεφάλαιο κρατικών κονδυλίων (βλ. επικοινωνιακές καμπάνιες, υπέρ-κοστολογημένες αγορές υλικών κ.ά) και επιχορηγήσεων.
• Να παγώσουν άμεσα και για όσο διάστημα χρειαστεί, οι πληρωμές λογαριασμών κοινής ωφέλειας, οι ασφαλιστικές εισφορές, τα δάνεια, τα ενοίκια κ.λπ.
• Να πεκταθούν τα μέτρα οικονομικής στήριξης των εργαζομένων και των ελεύθερων επαγγελματιών για όσο διάστημα χρειαστεί και κυρίως να ενταχθούν σε αυτά και όλες οι ευάλωτες ομάδες συμπολιτών μας, που ήδη αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα διαβίωσης, όπως οι μακροχρόνια άνεργοι, οι άστεγοι, οι πρόσφυγες, οι εργαζόμενοι/ες στις τέχνες και τον πολιτισμό, κ.λπ.

Περιβαλλοντικά Ζητήματα

Πολλά είναι τα διδάγματα που προκύπτουν από την πανδημία και αναδεικνύουν την ανάγκη ριζικής αλλαγής νοοτροπίας της κοινωνίας. Αλλαγή στον τρόπο παραγωγής-κατανάλωσης-διατροφής, αλλαγή και στο ίδιο το εκμεταλλευτικό -του ανθρώπου και της φύσης- μοντέλο, που διαχωρίζει την οικολογική από την οικονομική σφαίρα:

• Προκειμένου να ελαττώσουμε την ανάδυση νέων επιδημιών πρέπει να σταματήσει η ραγδαία αποψίλωση των δασικών οικοσυστημάτων, η αλόγιστη εξορυκτική δραστηριότητα, η συνεχής επέκταση των πόλεων και της ανθρώπινης δραστηριότητας στο όνομα της «ανάπτυξης», η συνεχόμενη διείσδυση-λεηλασία από οικονομικά συμφέροντα σε ευαίσθητες περιοχές, έτσι ώστε να προστατευτεί η βιοποικιλότητα, η περιβαλλοντική ανθεκτικότητα και  αυτορρύθμιση, ώστε να μην έχουμε φαινόμενα μεταπήδησης στις ανθρώπινες κοινότητες απομονωμένων ως τώρα παθογόνων νόσων/ιών.
• Να αλλάξει δραστικά το μοντέλο βιομηχανικής γεωργίας και βιομηχανικής παραγωγής τροφίμων που βασίζεται στις μονοκαλλιέργειες και τις μεγάλες μονάδες κτηνοτροφίας, όπου οι συνθήκες συνωστισμού και υψηλής παραγωγικότητας, δημιουργούν ευπάθεια, μειώνουν την ανοσολογική απόκριση και αποτελούν καύσιμο για την μετεξέλιξη ζωονόσων σε ανθρωπονόσους. Οι αγροτοεπιχειρήσεις εστιάζουν σε τόσο μεγάλο βαθμό στα κέρδη τους, ώστε ακόμη και ο κίνδυνος ενός φονικού ιού αντιμετωπίζεται ως ένα ρίσκο που αξίζει να παρθεί.
• Να ενισχυθεί η αυτονομία των παραγωγών, να υιοθετηθούν περισσότερο φυσικές και οικολογικές μέθοδοι καλλιέργειας που δημιουργούν «ζώνες ανοσίας» και επιβραδύνουν τη μετάδοση λοιμωδών παθογόνων νόσων/ιών.
• Να προωθηθεί ένας ισχυρός δημόσιος τομέας που να περιορίζει την περιβαλλοντική αποδιάρθρωση και τις ανεξέλεγκτες επιδημίες.

Τελικά, η εμφάνιση των ιών στη φύση είναι αναπόφευκτη, όχι όμως οι επιδημίες κι οι πανδημίες. Αυτές βρίσκονται σε άμεση εξάρτηση με τον τρόπο που οι κοινωνίες οργανώνονται και λειτουργούν. Ωστόσο, δεν θα τις αποφύγουμε παρά μόνο εάν είμαστε αποφασισμένοι να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και τις πολιτικές που οδήγησαν στην διατάραξη της ισορροπίας της φύσης αλλά και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής μας.

Ατομικά Δικαιώματα και Δημοκρατικές Ελευθερίες

Σε ό,τι αφορά τα πολύ σημαντικά ατομικά δικαιώματα που βρίσκονται υπό περιορισμό λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που βιώνουμε, συμφωνούμε σε πολλά σημεία με αυτά που δήλωσε ο Γιουβάλ Νόα Χαράρι (Ο κόσμος μετά τον κορονοϊό):

“Το να ζητάς από τους ανθρώπους να επιλέξουν ανάμεσα στην ιδιωτική τους ζωή και την υγεία τους είναι, στην πραγματικότητα, η ίδια η ρίζα του προβλήματος. Επειδή πρόκειται για ψευδή επιλογή. Μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τόσο την ιδιωτικότητα μας όσο και την υγεία μας. Μπορούμε να επιλέξουμε να προστατέψουμε την υγεία μας και να σταματήσουμε την επιδημία του κορονοϊού όχι με την καθιέρωση καθεστώτων ολοκληρωτικής επιτήρησης, αλλά με την ενδυνάμωση των πολιτών. [...]

Η επιδημία του κορονοϊού είναι επομένως μια μεγάλη δοκιμασία της κοινωνικής ευθύνης. Τις μέρες που θα έρθουν, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να επιλέξει να εμπιστευτεί τα επιστημονικά δεδομένα και τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και όχι τις αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας και πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για τους ίδιους. Αν δεν καταφέρουμε να κάνουμε τη σωστή επιλογή, μπορεί να υπογράψουμε την παράδοση των πιο πολύτιμων ελευθεριών μας, πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε την υγεία μας. [...]

Σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο, βρισκόμαστε μπροστά σε δύο ιδιαίτερα σημαντικές επιλογές. Η πρώτη έχει να κάνει με την ολοκληρωτική παρακολούθηση ή την ενδυνάμωση των πολιτών. Η δεύτερη είναι το δίλημμα ανάμεσα στην εθνικιστική απομόνωση και την παγκόσμια  αλληλεγγύη.”

Σε ό,τι αφορά τα ελληνικά δρώμενα, για μας ως Κ.Π.Κ.Β. αποτελεί κάποιου είδους ειρωνεία που ο Ν. Χαρδαλιάς, ο άνθρωπος που κλήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ να ηγηθεί της εκστρατείας «πολιτικής προστασίας» της χώρας είναι ο ίδιος που, ως τότε δήμαρχος Βύρωνα, το 2005 ήθελε να οργανώσει (ανεπιτυχώς, έπειτα από κινηματικές αντιδράσεις) στον Βύρωνα το λεγόμενο «πρόγραμμα εθελοντικής ρουφιανιάς» και στάθηκε πρώτος απέναντί μας το 2011, όταν ξεκινούσαμε την κατάληψη του εγκαταλελειμμένου από τον ίδιο δημοτικού αναψυκτηρίου της Λαμπηδόνας. Σήμερα, κι ενώ αρχικά ο κόσμος είχε αντιδράσει αρκετά ώριμα στα πρώτα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του ιού, αναδεικνύεται σε τηλεοπτικό ενορχηστρωτή πολλών αυταρχικών και αναποτελεσματικών μέτρων που δεν συνεισφέρουν στην ουσιαστική αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά στην περαιτέρω ενοχοποίηση των πολιτών και στο κουκούλωμα των κυβερνητικών ευθυνών.

Εν κατακλείδι, η «συνθήκη του κορονοϊού» πρέπει να αποτελέσει αφετηρία για βαθύτερη κριτική στην ιδεολογία της ανάπτυξης, όχι μόνον ως προς την επιβίωση αλλά και για την γενικότερη ποιότητας της ζωής μας, για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, για τα ζητήματα ηθικής χρήσης της τεχνολογίας και για την αξία της ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Με άλλα λόγια, πρέπει να επικεντρωθούμε σε όλα αυτά τα ζητήματα που συντείνουν στα σημερινά αδιέξοδα και για τα οποία δεν αρκεί η επιστροφή σε ένα κράτος με πιο κοινωνικό πρόσωπο, που επιπλέον ενέχει τον κίνδυνο να έχει εθνικιστικό πρόσημο. Κι αυτή είναι μία συζήτηση που πρέπει να ανοίξει από τώρα.

Το Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα συνεχίζει τις τακτικές του συνελεύσεις που πραγματοποιούνται διαδικτυακά από την αρχή της παρούσας κρίσης και προβληματίζεται για τα πολλά και ποικίλα θέματα που αναδύονται στη γενικότερη πολιτική σκηνή αλλά και στην καθημερινότητα τη δική μας και των συνανθρώπων μας. Με τις μικρές του δυνάμεις, προσπαθεί να σχηματίσει τη δική του θέση και πρόταση τόσο για την παρούσα κατάσταση όπου καλούμαστε να ζήσουμε και να λειτουργήσουμε, όσο και για την επόμενη του κορονοϊού ημέρα. Αναγνωρίζοντας τη δυσκολία πραγματοποίησης δράσεων με τον καθιερωμένο ως τώρα τρόπο και εν μέσω καταιγισμού γεγονότων, πληροφοριών και απαγορεύσεων, συζητάμε και επεξεργαζόμαστε ιδέες για πιθανές δράσεις, όπως συμμετοχή σε νέα δίκτυα αλληλεγγύης, μορφές μουσικοκαλλιτεχνικών δρώμενων, τρόπους επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με την κοινωνία καθώς και τρόπους αντίστασης και κινητοποίησης. Πέραν της πρακτικής βοήθειας (φάρμακα και τρόφιμα) προς κάποιους συνανθρώπους μας που συμμετέχουν στο εγχείρημά μας, δεν έχουμε καταλήξει σε κάτι πιο συγκεκριμένο μέχρι στιγμής. Προς αυτήν την κατεύθυνση όμως σκοπεύουμε να συνεχίσουμε και θα επανέλθουμε!

Κοινωνικό - Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα