Τρίτη 13 Δεκεμβρίου, στις 8 μμ - 3η Διεπιστημονική Συζήτηση στη Λαμπηδόνα: Ψευδο-αντικειμενοποίηση εικόνων και εργαλειοποίηση μαθηματικών κειμένων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Γιάννης-Παναγιώτης Βούλγαρης & Τάσος Πατρώνης

Στον αντίποδα της αξιωματικοποίησης της Σχολικής Γεωμετρίας, που ήταν η κυρίαρχη τάση της μεταρρύθμισης τής διδασκαλίας των μαθηματικών κατά τη δεκαετία του ’60, και στο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου ιδεολογήματος της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, αναπτύσσεται και εμπεδώνεται, θεσμικά και κοινωνικά, η αντίληψη ότι στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στη μαθηματική εκπαίδευση και όχι μόνο, είναι -και πρέπει να είναι- οι (ψευδο-)έννοιες της “μέτρησης” (ή του “μετρήσιμου”) και της “εφαρμογής”, με αποτέλεσμα την πλήρη εργαλειοποίηση των Μαθηματικών. 

Ένας τρόπος αποδόμησης του εν λόγω ιδεολογήματος θα ήταν η ανάδειξη της σημασίας της απόδειξης στα Μαθηματικά, και η υποστήριξη της θέσης ότι μια εκπαίδευση της “μέτρησης” και της “εφαρμογής” στερείται θεμελιωδών στοιχείων μαθηματικής θεμελίωσης και εγκυρότητας. Μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν δικαιολογημένη, αλλά όχι επαρκής, καθώς θα άφηνε αναπάντητα ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα, τα οποία θα μπορούσαν προκαλέσουν αμηχανία στους υπερασπιστές της. Λόγου χάρη, είναι δεδομένο ότι στη διδασκαλία των Μαθηματικών χρησιμοποιούνται (και) ασκήσεις οι οποίες φέρουν και τον χαρακτήρα της “εφαρμογής” ορισμένων θεωρημάτων. Αυτό σημαίνει ότι είναι δικαιολογημένη και η αποδοχή της ιδεολογικής αντίληψης της “εφαρμογής”; Θα έπρεπε μήπως να κρατήσουμε ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε αυτές τις δύο θέσεις;

Θα επιχειρήσουμε να δείξουμε πρώτα ότι, μέσα από την ανάλυση του γενικού τρόπου αντιμετώπισης ορισμένων κατηγοριών ασκήσεων γεωμετρίας, οι οποίες εμφανίζονται ιδίως στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, το ιδεολόγημα της “μέτρησης” και της “εφαρμογής”, όπως και η συνακόλουθη ψευδο-αντικειμενοποίηση εικόνων στο πεδίο της Γεωμετρίας, αποδεικνύονται διδακτικά και ερμηνευτικά ανεπαρκείς, όσον αφορά την προσέγγιση του μαθηματικού κειμένου. Στη συνέχεια, αφού δείξουμε πώς το ιδεολόγημα αυτό συνδέεται με μια ευρύτερη παθολογία της Ύστερης Νεωτερικότητας, θα αναλύσουμε τον τρόπο αυθόρμητης αντιμετώπισης, εκ μέρους των μαθητών δύο διαφορετικών λυκείων, ενός προβλήματος σκόπιμα διαμορφωμένου από εμάς, όπου διαφαίνεται και μια εναλλακτική προοπτική.