Χιλή 1973 - Δημοκρατική μεταρρύθμιση, κοινωνική επανάσταση και νεοφιλελεύθερος φασισμός

Το Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα σας προσκαλεί στην Λαμπηδόνα, στο Αφιέρωμα που θα πραγματοποιήσει, με αφορμή τα 50 χρόνια από τα γεγονότα της Χιλής (Σεπτέμβρης 1973 - Σεπτέμβρης 2023): 

Την Παρασκευή 15/9/23 στις 8.00μμ: Προβολή των δυο πρώτων μερών του διάσημου ντοκιμαντέρ του P. Guzman "Η Μάχη της Χιλής": α) "Η εξέγερση της πλουτοκρατίας" (1ω 37') και β) "Το πραξικόπημα" (1ω 28').

Την Παρασκευή 22/9/23, στις 8.00μμ: Προβολή του τρίτου μέρους, "Η λαϊκή εξουσία" (1ω 19') και συζήτηση με θέμα "Η Χιλή του 73 και ο κόσμος σήμερα: η κοινωνική αυτοοργάνωση ως αντίσταση στον νεοφιλελεύθερο μονόδρομο".

Από τα γεγονότα του 1973 στην Χιλή, έχει μείνει στην συλλογική μνήμη η ανατροπή μιας δημοκρατικής σοσιαλιστικής κυβέρνησης από μια σκληρή δικτατορία που σκότωσε ή "εξαφάνισε" χιλιάδες ανθρώπους σε μια από τις μεγαλύτερες σφαγές της σύγχρονης ιστορίας. Επίσης ο ηρωικός θάνατος του "συντρόφου προέδρου" Σαλβαδόρ Αλιέντε και όσων αντιστάθηκαν ένοπλα στο πραξικόπημα. 

Λιγότερο γνωστό είναι πως μέσα από αυτήν την σφαγή αναδύθηκε το σύγχρονο νεοφιλελεύθερο μοντέλο που τώρα εξουσιάζει τον κόσμο. 

Εκείνο που παραμένει σχεδόν άγνωστο --καθώς έχει αποσιωπηθεί τόσο από την "δεξιά" όσο και από την "αριστερή" ιστοριογραφία-- είναι το γεγονός ότι κατά την διάρκεια του οικονομικού μποϋκοτάζ των ΗΠΑ εναντίον της κυβέρνησης Αλιέντε, πραγματοποιήθηκε στην Χιλή μια μεγάλης κλίμακας κοινωνική επανάσταση: οι εργάτες αντέδρασαν καταλαμβάνοντας τα εργοστάσια, οργανώνοντας τις συγκοινωνίες και δημιουργώντας δίκτυα διανομής. Δομές λαϊκής εξουσίας δημιουργήθηκαν παντού, ξεπερνώντας κατά πολύ την κυβέρνηση με την οποία σε πολλές περιπτώσεις ήρθαν σε αντιπαράθεση. Ήταν αυτή η επανάσταση (και όχι απλώς η κυβέρνηση Λαϊκής Ενότητας) που βρέθηκε στο στόχαστρο των στρατιωτικών. 

Το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ του Patricio Guzman "Η Μάχη της Χιλής" --"ένα από τα 10 καλύτερα πολιτικά φιλμ παγκοσμίως" σύμφωνα με το βορειοαμερικανικό Cineaste-- γυρίστηκε μέσα στα γεγονότα και μας μεταφέρει σε αυτά σαν να τα ζούμε. Οι συνεντεύξεις στον δρόμο, τα γυρίσματα μέσα στις εργατικές συνελεύσεις και οι ανταποκρίσεις από τις δομές λαϊκής εξουσίας είναι εντυπωσιακές και μας αποκαλύπτουν την πιο σημαντική και άγνωστη πλευρά της ιστορίας. 

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει τρία μέρη, το καθένα διάρκειας περίπου μιάμιση ώρας: 

Το πρώτο μέρος, με τίτλο "Η εξέγερση της πλουτοκρατίας", αφορά στα γεγονότα από τις βουλευτικές εκλογές του Μάρτη 1973 μέχρι το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιούνη 1973 ενώ το δεύτερο, με τίτλο "Το πραξικόπημα", συνεχίζει μέχρι το τελικό πραξικόπημα της 11/9/1973. Το τρίτο μέρος, με τίτλο "Η λαϊκή εξουσία", πραγματεύεται αποκλειστικά την κοινωνική επανάσταση, από τον Οκτώβρη 1972 μέχρι το δραματικό τέλος. 

Το συγκλονιστικό ιστορικό υλικό δίνει αφορμή για μια συζήτηση που μας περνά από την ιστορική εμπειρία στην σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα:

Πως το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, που --λόγω του αντικοινωνικού του χαρακτήρα-- επιβλήθηκε αρχικά με την μορφή φασιστικής δικτατορίας στην Χιλή, μπόρεσε στην συνέχεια να επιβληθεί σε άλλες χώρες με αστικοδημοκρατικά μέσα και μάλιστα να θεωρηθεί ως "μονόδρομος" ακόμη και από "αριστερές" κυβερνήσεις; 

Η αστικοδημοκρατική του εκδοχή σημαίνει ότι επίσης μπορεί να ανατραπεί με κοινοβουλευτικό τρόπο; Ποιές προκλήσεις θα αντιμετώπιζε μια εκλεγμένη κυβέρνηση που θα επιχειρούσε αυτήν την ανατροπή στα πλαίσια του δημοκρατικού ρεφορμισμού; 

Θα μπορούσε σήμερα μια τέτοια κυβέρνηση να γίνει ανεκτή από το παγκόσμιο σύστημα πολιτικής - οικονομικής εξουσίας και να ενσωματωθεί σε αυτό (πχ κατά το πρότυπο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας των δεκαετιών 70 και 80) ή --για λόγους δομικών αναγκών του σύγχρονου καπιταλισμού-- θα δεχόταν γενικευμένη επίθεση ως κυβέρνηση-παρίας; 

Ποιά θα ήταν τότε η θέση του κόσμου της εργασίας και των κινημάτων; Τυφλή υποστήριξη και λευκή εντολή στην δοκιμαζόμενη κυβέρνηση ή ενεργή κινητοποίηση αυτοπροστασίας, αυτοοργάνωσης και ανταπόκρισης στις απαιτήσεις μιας σύγκρουσης που έτσι κι αλλιώς δεν θα περιοριζόταν στους κανόνες της αστικής δημοκρατίας;

Συνιστούν τα παραπάνω ένα σύγχρονο πιθανό σενάριο κοινωνικής επανάστασης στον "δυτικό" κόσμο ή η νόθευση-ενσωμάτωση της εργατικής τάξης σε αυτόν την καθιστούν τελικά ανεκτική στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα;